Wywłaszczenie prawa własności, również na gruncie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, może odbyć się tylko na cele publiczne. W wypadku przedmiotowej specustawy celami tymi mogą być budowa, rozbudowa lub poszerzenie dróg publicznych. Inne orzeczenia o symbolu: 6180 Wywłaszczenie nieruchomości i odszkodowanie, w tym wywłaszczenie gruntów pod autostradę Inne orzeczenia z hasłem: Nieruchomości Drogi publiczne Inne orzeczenia sądu: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach Inne orzeczenia ze skargą na: Wojewoda Natomiast zgodnie z art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami za wywłaszczone pod drogi publiczne działki gruntu, ich właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu należy się odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem (Dz.U. 1997 nr 115 poz. 741, ze zm.). Odszkodowanie za Wywłaszczenie Nieruchomości - Szczecin INLEGIS Kancelarie Prawne Szczecin to pomoc prawna dla osób wywłaszczonych. Oferujemy wsparcie prawne oraz pomoc przy uzyskaniu odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości pod drogi publiczne. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 ze zm.) - dalej: Przepisy wprowadzające, za nieruchomości zajęte pod drogi publiczne. Prezydent W. orzekając jako organ I instancji, odmówił siedemnastu osobom wymienionym w decyzji z dnia [] czerwca 2011 r. przyznania odszkodowania za Operat szacunkowy sporządzony na potrzeby ustalenia wysokości odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości jest jednym z dowodów w postępowaniu administracyjnym, w związku z tym podlega ocenie organu prowadzącego postępowanie, stosownie do przepisu art. 77 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej jako: „kpa”). GFEC0. Z roku na rok widać wyraźną tendencję spadku wysokości odszkodowań za wywłaszczenie nieruchomości pod drogi publiczne. Przyczyna jest jedna. Argumentów na obronę przed takim działaniem organów jest wiele. Celem niniejszego artykułu jest zapoczątkowanie serii artykułów poświęconych rozważaniom jakie są możliwości obrony przed obniżaniem odszkodowania za grunty wydzielone (wywłaszczone) pod drogi publiczne. Drobna zmiana w przepisie rozporządzenia rozpoczęła powolne budowanie się kuli śnieżnej, która na chwilę obecną przybiera niebezpieczne rozmiary. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2011 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego ( 2011 Nr 165, poz. 985; dalej RozpWyc) zmieniło się brzmienie § 36. Ta zmiana, na pierwszy rzut oka niepozorna, okazała się katastrofalna w skutkach dla podmiotów, których nieruchomości zostały wywłaszczone. Obowiązująca do wejścia w życie (26 sierpnia 2011 r.) treść zmienionego § 36 RozpWyc przewidywała, co do zasady, że wartość wywłaszczonego gruntu ustala się na podstawie wartości gruntów o przeznaczeniu przeważającym wśród gruntów przyległych. Zmieniona (obowiązująca) treść tego przepisu również przewiduje taką zasadę wprowadzając jednak pewien wyłom. Bowiem, jak wynika z normy § 36 ust. 4, wartość rynkową określa się, przyjmując przeznaczenie nieruchomości przeważające wśród gruntów przyległych, chyba że określenie wartości jest możliwe przy uwzględnieniu cen transakcyjnych nieruchomości drogowych. Taka redakcja przepisu spowodowała stosowanie zasady, że wartość gruntów przeznaczonych pod drogi określa się na podstawie cen nieruchomości drogowych. Jakiejkolwiek przeniesienie własności działki przeznaczonej pod drogę stanowiło, za aprobatą orzecznictwa sądowoadministracyjnego, podstawę do ustalenia wartości nieruchomości wycenianej (wywłaszczonej). Przyjmowano bezrefleksyjnie (i wciąż się przyjmuje) „transakcje” dotyczące praktycznie wszystkich rodzajów dróg oraz objęte każdą formą transferu ich własności. Bardzo często jako odniesienie przyjmuje się wartości dróg ustalane czy to w drodze decyzji jako odszkodowanie za wywłaszczenie czy to w drodze negocjacji (rokowań) z wywłaszczonym podmiotem. Argumenty na obronę Zgodnie z obowiązującymi zasadami prawa rozporządzenie (jako akt niższego rzędu) nie może zmieniać treści przepisów ustawy. Inaczej mówiąc akt wyższego rzędu uchyla akt niższego rzędu w zakresie w jakim są one ze sobą sprzeczne (lex superior derogat legi inferiori). Natomiast, zgodnie z art. 153 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami ( z 2018 r. poz. 121; dalej UGN) podejście porównawcze polega na określeniu wartości nieruchomości przy założeniu, że wartość ta odpowiada cenom, jakie uzyskano za nieruchomości podobne, które były przedmiotem obrotu rynkowego. Należy dodać, że podejście porównawcze jest stosowane w znakomitej większości wycen na potrzeby ustalenia odszkodowania. Nie da się uznać, że nieruchomości które przeszły na własność podmiotów publicznoprawnych czy to z mocy prawa (jak ma to miejsce przy wydzieleniu działki pod drogę) czy to w drodze wywłaszczenia były przedmiotem obrotu rynkowego. Po drugie ustalone za takie nieruchomości odszkodowanie, niezależnie czy w formie decyzji ustalającej odszkodowanie czy w formie uzgodnień (rokowań) z byłym właścicielem nieruchomości, nie może być uznane za cenę w rozumieniu cytowanego wyżej przepisu. Do podobnych wniosków, coraz częściej, dochodzą sądy administracyjne i przedstawiciele doktryny. Co prawda, stronom postępowania o ustalenie odszkodowania, często odmawia się prawa do oceny operatów szacunkowych, co wynika pośrednio z normy art. 157 ust. 1 UGN. Jednak należy podkreślić, że możliwość dokonywania oceny jest ograniczona wyłącznie do elementów operatu odnoszących się do tzw. wiadomości specjalnych rzeczoznawcy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowoadministracyjnym operat, jak każdy inny dowód w sprawie, podlega ocenie pod kątem jego wiarygodności jak również zgodności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa. Dlatego w ramach postępowania uzasadnione jest badanie operatu pod kątem tego jakie nieruchomości („transakcje”) biegły przyjął do porównania. W przypadku stwierdzenia, że są to nieruchomości stanowiące drogi publiczne, których wartość została ustalona na podstawie decyzji czy też rokowań kwestię taką należy podnosić w ramach postępowania. W razie nieskuteczności tych działań, w ewentualnym odwołaniu od decyzji. W dalszych artykułach w tym cyklu autor opisze inne, spotykane naruszenia przy określeniu wysokości odszkodowania wraz z propozycją sposobu ich zwalczania. Wywłaszczenie nieruchomości jest obecnie przedmiotem wielu sporów. Prawnicy z Kancelarii Nieruchomości & Proces Budowlany zajmują się kompleksowym regulowaniem stanów prawnych nieruchomości oraz reprezentują klientów w postępowaniach o zwrot i odszkodowanie za zabrane mienie; za wywłaszczone nieruchomości: na cele publiczne, zajętych pod drogi publiczne czy zajętych w PRL. Definicja wywłaszczenia – instrument władzy publicznej Wywłaszczanie jest jednym z instrumentów dostępnych władzy publicznej, gdzie decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości umożliwia realizację zamierzeń inwestycyjnych, pomimo sprzeciwu jednostki. Władze publiczne mogą zdecydować się na wydanie decyzji o wywłaszczeniu jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w innym miejscu i nie mogą być nabyte w drodze umowy. Nieruchomość może być wywłaszczona tylko na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządowej. Organem właściwym w sprawach wywłaszczenia jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej. Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Tym samym wywłaszczenie nie zawsze oznacza całkowite pozbawienie władztwa nad rzeczą, lecz może się wiązać też z jego ograniczeniem. Postępowanie wywłaszczeniowe następuje z dniem, w którym decyzja staje się o nieuregulowanym stanie prawnym ( brakuje księgi wieczystej lub potrzebnej dokumentacji do ustalenia osób którym przysługuje do niej prawo rzeczowe) przyjmuje się służące do jej oznaczenia dane z katastru nieruchomości. Wywłaszczenia po II wojnie światowej W okresie władzy komunistycznej w Polsce rząd cechował się dość powszechną praktyką wywłaszczania nieruchomości jako formy polityki społeczno–ideologicznej (tzw. nacjonalizacja). Należy jednak mieć na względzie, że wywłaszczenia te często dokonywane były bez podstawy prawnej, na zasadzie faktów dokonanych. W wyniku nie zawsze legalnych działań władzy państwowej obecnie istnieje konieczność regulowania stanu prawnego nieruchomości. Ustawa wywłaszczenie nieruchomości Podstawowym aktem prawnym, który obowiązuje, jest ustawa o gospodarce nieruchomościami ( z 2010 nr 102 poz. 651 ze zm.). Regulacje znajdują się także w ustawie z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. Nr 17, poz. 70). Wywłaszczenie nieruchomości na podstawie specustaw W związku z czasochłonnością postępowań wywłaszczeniowych, w stosunku do inwestycji priorytetowych zostały uchwalone tzw. specustawy, które umożliwiają szybszą realizację zamierzeń. Specyfiką tych postępowań jest objęcie we władanie nieruchomości przez podmiot publiczny, tj. np. jednoczesne wywłaszczenie nieruchomości pod drogi publiczne i umożliwienie tym samym realizacji inwestycji, pomimo toczącego się postępowania odnośnie wynagrodzenia za przejmowany grunt. Prawnicy z naszej kancelarii pomagają w uzyskaniu należnego odszkodowania w wysokości realnej wartości wywłaszczonej nieruchomości, przy czym pojmujemy powyższą kwestię jako odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości zajętych pod drogi publiczne oraz na podstawie innych specustaw: specustawa drogowa – ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 721, ze zm.); specustawa kolejowa – ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 789, ze zm.); specustawa lotniskowa – ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego (Dz. U. z 2009 r. Nr 42, poz. 340, ze zm.); specustawa przeciwpowodziowa – ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 143, poz. 963); specustawa EURO 2012 – z ustawą dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (Dz. U. z 2007 r. Nr 173, poz. 1219, ze zm.). Odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości – Zwrot – Reprywatyzacja Za przejmowane obecnie nieruchomości na rzecz jednostek publicznych, ich dotychczasowym właścicielom należy się odszkodowanie. Wysokość odszkodowania za wywłaszczenie jest ustalana w trakcie negocjacji poprzedzających wszczęcie procedury wywłaszczeniowej albo już w trakcie postępowania administracyjnego. W myśl ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r. Art. 139 i Art. 140 W razie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości poprzedni właściciel lub jego spadkobierca zwraca Skarbowi Państwa lub właściwej jednostce samorządu terytorialnego, w zależności od tego, kto jest właścicielem nieruchomości w dniu zwrotu, ustalone w decyzji odszkodowanie, a także nieruchomość zamienną, jeżeli była przyznana w ramach odszkodowania. Ponadto właściciele oraz spadkobiercy, którzy po okresie II wojnie światowej utracili bezprawnie swe nieruchomości na terenie miasta stołecznego Warszawa, a do tej pory nie złożyli wniosku dekretowego, będą mogli otrzymać rekompensatę. Obecnie trwają prace nad stosownym projektem reprywatyzacyjnym. W przypadku mienia znacjonalizowanego, właściciel lub następcy prawni z księgi wieczystej poszkodowani bezprawnymi działaniami władz, poza odszkodowaniem, co do zasady mogą również dochodzić zwrotu utraconego mienia. Nie mniej jednak, sprawy takie zawsze wymagają indywidualnego zbadania, przez wzgląd na dużą liczbę okoliczności mogących mieć wpływ na wynik sprawy. Nasza kancelaria nieruchomości to miejsce, w którym pomożemy Ci rozwiązać problemy prawne w kwestii wyłączenia nieruchomości po prowadzimy postępowanie wywłaszczeniowe Każdy adwokat z naszego zespołu ma duże doświadczenie w prowadzeniu spraw reprywatyzacyjnych. Zobacz również: Zasiedzenie nieruchomości Zasiedzenie nieruchomości, to inaczej pierwotne nabycie nieruchomości w trybie tzw. zasiedzenia. Jest to jedna z form objęcia własności nad rzeczą. Normy prawne dotyczące zasiedzenia nieruchomości zostały uregulowane w polskim systemie prawnym w kodeksie cywilnym – art. 172 oraz następne. Podział nieruchomości Zasady podziału nieruchomości reguluje Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o Gospodarce Nieruchomościami. Podziału dokonuje się z urzędu lub na wniosek osoby, która wykaże, że ma w tym interes prawny (np. właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości). Odszkodowania za wywłaszczenie i utratę wartości nieruchomości Kancelaria Nieruchomości i Proces Budowlany z uwagi na swoją specjalizację, posiadane kompetencje oraz bogate doświadczenie pragnie zaprosić do współpracy wszystkich Klientów, którzy borykają się ze sprawami z tytułu uzyskiwania odszkodowań za wywłaszczenie i ograniczenie w użytkowaniu nieruchomości. Jak odbywa się zniesienie współwłasności nieruchomości? Prawo budowlane i jego znajomość to elementy kluczowe w procesie realizacji każdej inwestycji. Prace budowlane, bez względu na skalę przedsięwzięcia, wymagają uzyskania od organów administracyjnych rozmaitych pozwoleń, a także dokonania właściwych uzgodnień. Równie ważne pozostają umowy, będące gwarancją terminowej i rzetelnej realizacji prac, jakie inwestor zawiera z poszczególnymi wykonawcami. Brak takiego obowiązku potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny, oddalając skargę prezydenta Pruszkowa (sygnatura akt: I OSK 2483/11). Chociaż termin składania wniosków o odszkodowanie za prywatne grunty zajęte pod drogi publiczne upłynął 31 grudnia 2005 r., takie sprawy wciąż się toczą przed sądami. Niejednokrotnie dopiero teraz zapadają bowiem decyzje o wypłacie bądź o odmowie odszkodowania za przejęte nieruchomości. Miasto nie chce płacić W 2011 r. starosta pruszkowski ustalił na 417 tys. zł odszkodowanie z tytułu nabycia przez gminę Pruszków 1 stycznia 1999 r. prawa własności zajętej pod drogę publiczną części ul. Szarych Szeregów. Prezydent Pruszkowa, czyli miasta zobowiązanego do wypłaty odszkodowania, odwołał się do wojewody. Wojewoda uchylił decyzję starosty i odmówił ustalenia odszkodowania. Właściciel zajętej nieruchomości zaskarżył decyzję wojewody do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. I tak sprawa znalazła się przed dwoma laty w WSA, a obecnie w NSA. Przez obrzeża Pruszkowa przebiega jeden z odcinków autostrady A-2, łączącej Łódź z Warszawą. Na potrzeby tej inwestycji i położonych w pobliżu ulic zajęto grunty gospodarstwa ogrodniczego, będącego współwłasnością Aleksandra H. Zgodnie z art. 73 ustawy z 1998 r. – przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną – nieruchomości pozostające we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego niebędące ich własnością stawały się z mocy prawa 1 stycznia 1999 r. własnością Skarbu Państwa lub samorządu za odszkodowaniem. Miało ono być ustalane i wypłacane na wniosek właściciela nieruchomości, złożony w okresie od 1 stycznia 2001 r. do 31 grudnia 2005 r. Po tym czasie roszczenie wygasało. Aleksander H. i dwaj pozostali współwłaściciele nieruchomości złożyli wniosek w 2005 r. Odszkodowanie zostało jednak wypłacone tylko za dwie działki. W 2011 r. wojewoda mazowiecki stwierdził, że prawo do odszkodowania za trzecią – pod ul. Szarych Szeregów – wygasło, gdyż Aleksander H. nie złożył w terminie wniosku. Wniosek z 2005 r. dopiero w 2009 r. został rozszerzony o ul. Szarych Szeregów. Wojewoda zdecyduje ponownie W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Aleksander H. wyjaśnił, że ustalenia i wypłaty odszkodowania żądał już we wniosku z 2005 r. W 2009 r. jedynie to doprecyzował. Wojewoda błędnie uznał pismo informujące o wykonaniu map geodezyjnych za nowy wniosek. WSA uwzględnił skargę i uchylił odmowną decyzję. W ocenie sądu we wniosku z 2005 r. wskazano, że dotyczy on terenu zajętego pod ul. Żbikowską na odcinku między skrzyżowaniem z ul. Żytnią a skrzyżowaniem z ul. Szarych Szeregów. Z jego treści wynika jednak, że intencją wnioskodawców było uzyskanie odszkodowania za wszystkie ich grunty zajęte pod drogi publiczne. To, że sprecyzowanie wniosku w części dotyczącej ul. Szarych Szeregów nastąpiło już po upływie terminu, nie uzasadnia odmowy przyznania odszkodowania. W 2005 r. nie było bowiem dokumentacji geodezyjno-prawnej. Została ukończona dopiero w 2010 r. Prezydent Pruszkowa zaskarżył wyrok do NSA. Podczas rozprawy jego pełnomocniczka, radca prawny Małgorzata Janik, przekonywała, że wniosku z 2005 r. nie można traktować jako wniosku o odszkodowanie również za grunt pod ul. Szarych Szeregów. Żądanie odszkodowania za tę działkę Aleksander H. rozszerzył dopiero w 2009 r., czyli już po terminie. Z kolei adwokat Anna Zielińska, reprezentująca Aleksandra H., dowodziła, że grunt przejęty pod ul. Szarych Szeregów jest częścią tej samej nieruchomości co dwie pozostałe działki. NSA uznał, że wniosek został złożony z zachowaniem ustawowego terminu, i oddalił skargę kasacyjną prezydenta Pruszkowa. – Dla skutecznego złożenia wniosku o odszkodowanie za teren zajęty pod drogę publiczną nie jest niezbędne szczegółowe wyliczenie zajętych nieruchomości – powiedział sędzia Jerzy Solarski, uzasadniając wyrok. Art. 73 przepisów wprowadzających (...) nie daje żadnych konkretnych wskazówek, jak mają być określone grunty zajęte pod drogę. Wystarczy udowodnić, że pochodzą one z jednej nieruchomości, objętej jedną księgą wieczystą. Zgodnie ze wskazaniami obu sądów wojewoda musi wydać nową decyzję. Orzeczenie Wszystko zgodnie z konstytucją Przepis pozwalający składać wnioski w sprawie odszkodowań tylko do 31 grudnia 2005 r. został oceniony przez Trybunał Konstytucyjny (sygn. K 20/09). Chodziło konkretnie o art. 73 ust. 4 ustawy z 13 października 1998 r. – przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną. TK nie dopatrzył się w nim niekonstytucyjności. Uznał, że ustawodawca dostatecznie umożliwił zgłoszenie i realizację roszczenia odszkodowawczego. Uprawnieni mieli zaś wystarczająco dużo czasu, by z nich skorzystać. Zdaniem TK wprowadzenie pięcioletniego okresu na dochodzenie roszczenia odszkodowawczego, z jednoczesnym zachowaniem minimalnych wymogów proceduralnych, nie godziło w istotę prawa do słusznego odszkodowania. Na podstawie art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną, nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, nie stanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stały się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego. Jak przewiduje przy tym art. 73 ust. 3 powołanej ustawy, stwierdzenia przejścia własności wskazanych nieruchomości dokonuje w drodze decyzji deklaratoryjnej wojewoda, nieograniczony w tym względzie żadnym szczególnym terminem. Zarazem jednak odszkodowanie za przejęte nieruchomości, o ile były właściciel, pod rygorem wygaśnięcia roszczenia, złożył odpowiedni wniosek w okresie od dnia 1 stycznia 2001 r. do dnia 31 grudnia 2005 r., winno było zostać ustalone i wypłacone, zgodnie z art. 73 ust. 4, według zasad i trybu określonych w przepisach o wywłaszczaniu, co oznacza, że wydanie decyzji w tym przedmiocie należało do starosty. W wyroku z dnia 15 września 2009 r., sygn. akt P 33/07, Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art. 73 ust. 4 omawianej ustawy, w zakresie, w jakim określa termin wygaśnięcia roszczenia o odszkodowanie bez powiązania z faktem i datą wydania decyzji, o której mowa w art. 73 ust. 3 tej ustawy, jest zgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 Konstytucji. Trybunał za nieuzasadniony uznał pogląd, że możliwość stwierdzenia przejścia nieruchomości zajętych pod drogi publiczne na własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego zarówno przed jak i po dniu 31 grudnia 2005 r. prowadzi do niekonstytucyjnej dyskryminacji pewnej grupy byłych właścicieli. Zdaniem TK, skoro nieuzyskanie decyzji wojewody nie uniemożliwiało złożenia wniosku o odszkodowanie, trudno dopatrzyć się w tej sytuacji naruszenia wymogu równej dla wszystkich ochrony praw majątkowych. Autor: Mikołaj Hermann, prawnik

odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości zajętych pod drogi publiczne